"Nhưng không có tiền để mua thôi"

Trên blog bác NVP, bác NVP có nhận xét về các phát biểu của Phó Thủ tướng Nguyễn Sinh Hùng khi trả lời chất vấn tại sao ông khuyên nhân dân mua chứng khoán hồi đầu năm ngoái. Ông Hùng nói: “Tôi mà mua cổ phần là bây giờ tôi thắng rồi”, “Nếu năm ngoái mua thì bây giờ khá đấy, nhưng không có tiền để mua thôi”.

Bác NVP viết rất chính xác: "Tuy nhiên, theo tôi, vấn đề không phải là thắng thua, không phải là dự báo chính xác hay không chính xác. Vấn đề là ở chỗ quan chức nhà nước không nên khuyên người dân theo kiểu đã đến lúc mua vào cổ phiếu. Bộ trưởng Tài chính Vũ Văn Ninh cũng từng khuyên “Nếu có tiền tôi cũng mua cổ phiếu vào lúc này” vào cuối tháng 3 năm ngoái. Những lời gợi ý như thế sẽ làm méo mó thị trường vì sẽ tạo ra những tác động gián tiếp lên thị trường. Đó không phải là chức năng của quan chức nhà nước."

Đúng như bác NVP nói, các quan chức không nên và lẽ ra không được phép có các phát ngôn như ông Phó Thủ tướng và ông Bộ trưởng Tài chính. Việc của họ là quản lý Nhà nước. Họ không phải là các chuyên gia tư vấn chứng khoán để có thể khuyên người mua nên mua vào hay bán ra. Bạn thử hình dung một ông trọng tài đang thổi còi trận đấu lại nháy mắt với cầu thủ đội A, bảo đội này là đang thời cơ để đá bóng vào lưới đội B. Trận đấu lúc đó sẽ thành cái gì?

Thêm nữa, việc các quan chức này đưa ra lời khuyên như thế sẽ rơi vào hai trường hợp. Trường hợp thứ nhất, họ đưa ra lời khuyên một cách hú họa, chẳng dựa trên thông tin nào cả, chỉ để tạo ra tác động tâm lý tốt cho thị trường chứng khoán lên. Như một trò cá cược, năm ăn năm thua *
Nếu may mắn, họ nói đúng thì còn đỡ, còn chẳng may, nếu lời họ thành sai (như tình hình thị trường năm qua cho thấy) thì uy tín của lời nói các quan chức này trở thành trò đùa. Và suy rộng hơn, cả uy tín cá nhân của họ, cũng như của hệ thống chính trị mà họ đại diện trở thành không đáng tin cậy.

Trường hợp thứ hai, họ đưa ra các nhận định ấy trên cơ sở có những thông tin bên trong phù hợp với nhận định của họ (mà công chúng không được biết). Ở đây, rất có thể ông Hùng và ông Ninh phát biểu dựa trên giả định rằng công chúng nghĩ họ có nhiều thông tin "mật" hơn, do đó các phát biểu của họ sẽ khiến công chúng sẵn sàng mua chứng khoán hơn. Hiệu lực những phát biểu của các quan chức này lại dựa trên giả định rằng người dân nghĩ rằng các ông ấy có những thông tin không được công bố mà người dân không được biết.

Nhưng khi làm như vậy, hai ông này đã không tính tới khía cạnh đạo đức và pháp luật trong các phát biểu của họ. Bởi lẽ, luật pháp nghiêm cấm việc sử dụng những thông tin nội gián để làm giàu. Luật pháp nhiều nước còn cấm việc các quan chức lãnh đạo cao cấp Nhà nước, nhất là những người trực tiếp quản lý tài chính- chứng khoán mua bán chứng khoán vì e rằng họ sẽ sử dụng những thông tin chưa được công bố để làm giàu bất hợp pháp.

Có thể so sánh hai phát biểu của ông Nguyễn Sinh Hùng/Vũ Văn Ninh và ông Obama
Nguyễn Sinh Hùng: "“Nếu là nhà đầu tư chứng khoán thì lúc này tôi sẽ mua cổ phiếu”.
Vũ Văn Ninh: "Nếu có tiền tôi cũng mua cổ phiếu vào lúc này”

Obama phát biểu vào tháng 3/2009: """Điều các bạn đang thấy lầ các tỷ suất lợi nhuận và thu nhập đang tới điểm tại đó mua cổ phiếu có nhiều tiềm năng sinh lợi nếu bạn nhìn vào dài hạn."

(""What you're now seeing is profit and earning ratios are starting to get to the point where buying stocks is a potentially good deal if you've got a long-term perspective on it" )

Có thể thấy các ông Hùng và Ninh khuyên người dân nên mua cổ phiếu như đinh đóng cột, trong khi Obama chỉ nhấn mạnh rằng nếu bạn nhìn vào dài hạn thì có thể sẽ có lợi khi mua cổ phiếu. Thế nhưng ngay cả với phát biểu này, nhiều người đã tỏ ra nghi ngại rằng phải chăng Tổng thống đang khuyên họ mua cổ phiếu. Ngay lập tức, thư ký báo chí Nhà Trắng phải giải thích rằng đây không phải Tổng thống đang gợi ý để nhân dân mua cổ phiếu, chỉ đơn giản là ông muốn trấn an người dân Mỹ rằng nền kinh tế đang phục hồi:

"Công việc của ông ấy không phải là bình luận hay phản ứng trước việc thị trường lên hay xuống vào một ngày nào đó, thay vào đó là nhìn vào dài hạn, vào tương lai xa hơn về những việc có thể làm trên đất nước này nhằm đáp ứng các thách thức đó."

["The White House press secretary also made it clear that the president was not doling out stock tips. " ""It’s not his job to comment on or react to what the market does up and down on any given day, but instead to look at the longer term, at the longer horizon at what can be done in this country to meet those challenges," ]

Trong khi đấy, cả Phó Thủ tướng và Bộ trưởng Tài chính đều công khai lên tiếng khuyên người dân mua cổ phiếu như thể họ là những nhà tư vấn chứng khoán chuyên nghiệp được cấp giấy phép hành nghề. Thậm chí trước Quốc hội, Phó Thủ tướng còn tỏ ý tiếc nuối "Nếu năm ngoái mua thì bây giờ khá đấy, nhưng không có tiền [sic] để mua thôi”. Như vậy vấn đề ông Hùng không mua chứng khoán năm ngoái vào thời điểm ông khuyên dân mua chỉ là vì ông "không có tiền". Bỏ qua chuyện "không có tiền" của các nhà lãnh đạo Đảng, Nhà nước trong sạch và có phẩm chất đạo đức vững vàng thì câu nói này của ông Hùng làm tôi tự hỏi liệu Việt Nam có luật nào ngăn cấm việc Phó Thủ tướng phụ trách Kinh tế hay Bộ trưởng Tài chính, cũng như các quan chức quản lý tài chính khác, mua chứng khoán không khi mà rõ ràng có sự mâu thuẫn lợi ích giữa vai trò quản lý Nhà nước của họ với việc họ có thể kiếm lời trên thị trường chứng khoán dựa trên những thông tin không/chưa được công bố?



* Có thể tham khảo thêm ông Kiển ở TKV về tỷ lệ này, sao các quan chức Việt Nam giống nhau thế, năm trước thì có vị Phó Thống đốc dám đem cả ghế Phó Thống đốc của mình ra cá cược rằng lạm phát không quá 10%. Nhưng cuối năm, lạm phát vượt 10%, người ta đợi mãi vẫn không thấy ông Phó Thống đốc thực hiện đúng kèo ông bắt. Các quan chức còn thế thì còn trách gì mấy vị tiến sĩ là ham đánh bạc? Ít ra họ cũng còn đánh bạc bằng tiền lúc đó đang ở trong túi họ.